Eind deze maand, op 27 november, begint de advent. Hoe kunnen we deze ‘sterke tijd’ zinvol beleven? We vroegen het aan Carine Devogelaere, zuster annuntiate van Heverlee. ‘De advent is een uitgelezen tijd om te oefenen in hopen’, schrijft ze.
Wie vandaag de krant leest, of het nu op papier is of op het kleine scherm, krijgt de miserie en het kwaad van de hele wereld over zich heen. Wanneer het over de toekomst gaat, lezen we bijna uitsluitend over doemscenario’s en naderende rampen. Ecologisch staat de wereld op het punt om zijn eigen ondergang waar te maken. Politiek gebeuren er vreemde dingen bij democratische verkiezingen. En er komt geen einde aan oorlog en geweld.
Niet enkel de media geven ons negatieve bood-schappen. We zijn zelf ook schuldig aan het uit-vergroten van alles wat misloopt en we projecteren het naar de toekomst. Virussen bedreigen onze gezondheid en ons sociaal leven. Vluchtelingen en asielzoekers noemen we een groot probleem. Klimaatveranderingen bedreigen onze welvaart. Voor gelovigen is de leegloop van vele parochie-kerken een somber voorteken van het verdwijnen van de Kerk. We zijn met zijn allen profeten geworden van slechts één visioen: dat van onze ondergang en de overwinning van het kwaad.
‘HET IS AL BEGONNEN’
Wie echter een profetenboek in de Bijbel leest, krijgt altijd weer te maken met twee soorten visioenen over de toekomst. Naast elkaar en soms bijna afwisselend zeggen de profeten dat alles naar de verdoemenis gaat, maar ook dat God heil en geluk zal brengen. Want God wil dat mensen leven vinden. Daarom krijgen we in de liturgische lezingen van de advent een selectie van hoopvolle en beloftevolle visioenen uit de profeet Jesaja te horen. Die selectie zal ons naar de geboorte van de Messias leiden.
Jesaja zegt: ‘Blijf niet staren op wat vroeger was, sta niet stil in het verleden. Zie, Ik ga iets nieuws beginnen. Het is al begonnen, merk je het niet?’ (43, 18-19) En Jezus zegt aan zijn leerlingen dat het Rijk Gods midden onder hen is. De toekomst die God ons belooft, wordt zichtbaar op haast elke bladzijde van de Bijbel. Zijn rijk van gerechtigheid en vrede komt naar ons toe in uitdrukkelijke teksten, zoals de visioenen van de profeten die ons heil toezeggen. En in de evangelies toont Jezus door zijn manier van doen hoe een andere wereld mogelijk is.
OEFENEN IN HOPEN
Mensen hebben nood aan hoop en verlangen naar woorden en tekens die voor hen toekomst openen. Hoe komt het dan dat die zo zwakjes klinken in en onder ons? Waarom halen ze het publieke forum niet? Wegens onwetenschappelijk en te naïef? Als gelovigen zijn we geroepen om getuigen te zijn van de hoop die in ons leeft.
Misschien is de advent een uitgelezen tijd om te oefenen in hopen. Elke dag even stil worden en proberen om tekens van een hoopvolle toekomst te lezen tussen de regels van onze tijd. Hierbij kunnen de voorbeelden van anderen ons inspireren.
In het boek Genesis lezen we hoe Abraham van God de belofte krijgt van een talrijk nageslacht. Maar zijn vrouw Sara is al lang in haar menopauze. ‘Zelfs toen alle hoop vervlogen was, bleef Abraham hopen en geloven dat hij de vader van vele volken zou worden, zoals hem was beloofd: zo talrijk zullen je nakomelingen zijn’ (Rom 4,18).
DE ARMEN NIET LATEN ZAKKEN
In het boek Exodus lezen we hoe de Israëlieten in een gevecht verwikkeld zijn met hun vijand en Mozes bidt opdat ze de strijd mogen winnen. Zolang hij zijn armen in gebed omhooggeheven houdt, winnen de Israëlieten. Maar dat is een vermoeiende houding en de tekst vertelt hoe twee mannen zijn armen moeten ondersteunen (Ex 17,11-13). Dit verhaal toont hoe anderen een steun kunnen zijn om te blijven hopen en vertrouwen. Wie de moed of de hoop verliest, laat immers de armen zakken.
In het evangelie volgens Lucas lezen we hoe een bejaarde man in Jeruzalem al heel zijn leven leeft in de verwachting dat de Messias zal komen. Op een dag fluistert de Heilige Geest Simeon in om naar de tempel te gaan. Omdat hij geleerd heeft naar mensen te kijken met een hoopvolle blik, herkent hij in het kindje dat Jozef en Maria binnenbrengen de Verlosser van de wereld (Lc 2,25-32).
MET EN ZOALS MARIA
Zoals Simeon behoorde ook Maria tot de Joden die hoopvol uitkeken naar de Messias. Elke advent opnieuw gedenken we hoe ze die verwachting beleefde. Als geen ander heeft ze uitgekeken naar de geboorte van Jezus, God-met-ons. Elisabet, haar bloedverwante, prijst haar gelukkig omdat ze vertrouwt dat Gods belofte werkelijkheid zal worden. Daarop zingt Maria haar hoop op een nieuwe wereld uit in haar Magnificat (Lc 1,46-55). In dit lied wordt zichtbaar hoe Maria zich bewust is van de misstanden in de wereld waarin ze leeft. De Romeinen bezetten het land. Er gaapt een kloof tussen rijken en armen. Veel mensen lijden honger. Maar Maria ziet meer dan al dat negatieve. Ze spreekt haar hoop en vertrouwen uit dat God zijn belofte van een nieuwe wereldorde zal waarmaken.
De evangelies zijn spaarzaam met informatie over Maria. Maar Lucas beschrijft hoe ze bij de geboorte van Jezus en later ook als ze Hem terugvindt in de tempel van Jeruzalem, alles wat ze meemaakt in haar hart bewaart. Daar voedt ze haar hoop, ook al zal dat niet gemakkelijk geweest zijn. Na Jezus’ dood vinden we haar bij de apostelen die wachten op de komst van de Geest. Maria blijft bij hen, als een hoopvolle aanwezigheid. Want ze had ervaring met de kracht van Gods Geest.
Met Kerstmis vieren we hoe God naar ons toekomt, hoe Hij toe-komst opent. Zijn menswording en meer nog zijn verrijzenis zijn overtuigende tekenen dat Hij zijn belofte houdt. Het toekomstvisioen dat Hij toen geopend heeft, mag ons tot op vandaag inspireren om te leven met in ons hart een visioen van hoop en vertrouwen. Danken wij God voor allen die dit visioen in ons wakker houden. Die ons leren zien hoe groot de hoop is waartoe we geroepen zijn.
zuster Carine Devogelaere
Dit artikel is een fragment uit een langere tekst in het novembernummer van ‘Maria, middelares en koningin’. Wil je het hele artikel lezen? Klik dan hier en ontdek hoe je een abonnement op ons tijdschrift kunt nemen!