In Meersel-Dreef, het noordelijkste punt van België, is de Mariadevotie springlevend. Het Mariapark brengt vanouds streekbewoners op de been. Een kleine, internationale gemeenschap van minderbroeders-kapucijnen houdt het vuur brandend en laat bezoekers kennismaken met de spiritualiteit van Franciscus van Assisi.
Wanneer we op een herfstige dag het Mariapark binnenlopen, is het er rustig. Een jonge vrouw zit er in stilte te bidden bij de Lourdesgrot. Een wielertoerist slaat een kruisteken en een ouder koppel brandt een kaarsje. Een eend en haar kroost waggelen voorbij. Ze trekken zich weinig aan van de bezoekers.
‘De drukte in het park begint in het voorjaar’, vertelt pater Kenny. Hij kwam zes jaar geleden naar Meersel-Dreef, waar hij de overste van de lokale kloostergemeenschap is. ‘Zodra het weer het toelaat, begint het seizoen van de busbedevaarten, en die duren tot een eind in oktober. “Naar de grot gaan” is een begrip bij streekbewoners, ook uit de dorpen aan de Nederlandse kant van de grens. In de zomermaanden verwachten ook onze eigen parochianen dat de zondagmis in openlucht wordt opgedragen. Dan rollen we het orgel tot aan de grot.’
(foto Glenn Geeraerts)
Bloemen uit het zonnelied
Meersel-Dreef, halfweg tussen Hoogstraten en het Nederlandse Breda, is vanouds een mariale trekpleister. Bij onze rondgang wordt echter ook snel duidelijk dat dit een franciscaans geïnspireerde plek is. Een van de nieuwste ‘attracties’ in het Mariapark is een ‘bouwvallige’ kapel waarin de jonge Franciscus van Assisi zit te bidden bij het altaar. De scène herinnert aan het verlaten kerkje van San Damiano, waar hij in 1205 inging op Gods roepstem. ‘Ga en herstel mijn huis’, beval Christus hem vanaf het kruis.
Verderop prijkt een beeld van pater Pio, de Italiaanse minderbroeder-kapucijn – en dus ook een volgeling van Franciscus – die door paus Johannes Paulus II heilig werd verklaard. ‘Pater Pio inspireert veel gelovigen’, weet pater Kenny. ‘Elk jaar komen zijn vereerders samen in Meersel-Dreef voor een dag van gebed en ontmoeting. Ze zijn met meer dan vierhonderd en ze komen echt van overal in België.’
(foto Glenn Geeraerts)
De vragen in het labyrint helpen je om de weg te vinden in het leven.
En er is nog een nieuw ‘franciscaans’ element in het park. Wat op het eerste gezicht een uitbundig bloeiend bloemenperk lijkt, is een labyrint zoals je dat in de beroemde kathedraal van Chartres vindt. De kleuren verwijzen naar Franciscus’ Zonnelied, terwijl de vragen die opduiken langs de wandelpaden uit een brief van Clara van Assisi komen: ze helpen je om de weg te vinden in je leven.
Franciscus inspireert
Wie wil kennismaken met de heilige Franciscus en waar hij voor staat, kan sinds 2019 terecht in het belevingscentrum binnen de kloostermuren. Een app helpt daarbij. Pater Kenny vertelt hoe een en ander tot stand is gekomen: ‘De spiritualiteit van Franciscus van Assisi staat dicht bij de mensen. Wij als religieuzen kunnen daar overtuigd van zijn, maar in Meersel-Dreef bleef dat allemaal nogal onzichtbaar. Toen we enkele jaren geleden ons huis gingen verbouwen, kwam plots het hart van het klooster vrij. Een symbolische plek, dus. Als we daar nu eens een permanente tentoonstelling zouden opzetten?’
(foto: Exponanza)
En zo geschiedde. De kapucijnen gingen in zee met het Gentse ontwerpbureau Exponanza. ‘De expo wil bezoekers impulsen geven voor hun eigen zoektocht naar geluk, wat ook hun achtergrond is. Op die manier maken ze kennis met de ideeënwereld van Franciscus. We vertrekken telkens vanuit thema’s die leven in onze samenleving. Neem nu de dame op leeftijd die ongerust of zelfs bang is omdat er zoveel “vreemdelingen” – mensen van verschillende nationaliteiten en religies – in haar straat wonen. Wel, we geven daar een franciscaans antwoord op, met een verwijzing naar de ontmoeting tussen Franciscus en de sultan: een voorbeeld van interreligieuze dialoog, maar dan achthonderd jaar geleden.’
Jongeren worden uitgenodigd om mee te leven op het ritme van de kapucijnen.
Pater Kenny en zijn confraters verwelkomen geregeld klasgroepen in het klooster. Jongeren worden uitgenodigd om enkele dagen mee te te leven op het ritme van de kapucijnen: samen bidden, samen eten, samen nadenken over levensvragen. Voor de allerjongsten werd een Godly Play-lokaal ingericht. ‘Godly Play is een speelse manier om kinderen te laten kennismaken met het geloof’, klinkt het. ‘Ik zie veel leegte op spiritueel vlak, ook bij kinderen. Door Bijbelverhalen dichtbij te brengen, ontdekken ze wat hen overstijgt. Verwondering staat centraal.’
(foto: Exponanza)
Over de grenzen heen
Nieuwigheden in het Mariapark, een bezinningsaanbod voor scholen, de opening van een gastenverblijf en een belevingscentrum … Voor veel kloostergemeenschappen in Vlaanderen zijn de dagen geteld, terwijl de kapucijnen het ene initiatief na het andere opstarten. Dan hebben we het nog niet gehad over de fietskerk, de doopvont waaruit het water opborrelt, de reliek van Carlo Acutis en de plannen voor een religiewinkeltje op het domein. Nochtans zijn ze niet heel talrijk, de paters en broeders in Meersel-Dreef, die de traditionele bruine pij hebben omgeruild voor een hedendaags plunje. De vijf kloosterlingen die vandaag in Meersel wonen, hebben Vlaamse, Indiase of Poolse roots. Een Pakistaanse en een Indonesische medebroeder zijn onderweg naar België.
(foto: Fer van der Reijken)
Als je in je eigen kringetje blijft, sta je vooral stil bij wat je niet meer kunt.
‘Net doordat het aantal medebroeders slinkt, moeten we internationaal samenwerken’, legt pater Kenny uit. ‘Samen met de Nederlandse, Duitse en Oostenrijkse kapucijnen vormen we nu één delegatie. Sommigen waren bang dat we onze authenticiteit daardoor kwijt zouden raken. Maar het is net omgekeerd. Als je in je eigen kringetje blijft, ga je vooral opsommen wat niet meer mogelijk is: “Dit kunnen we niet, want we hebben er geen middelen voor. Dat kunnen we niet, want we hebben te weinig volk.” Nu kunnen we elkaar inspireren over de landsgrenzen heen. Er is meer mogelijk. Met onze kleine groep proberen we een getuigende gemeenschap te zijn, met aandacht voor al wie naar Meersel-Dreef komt.’
Glenn Geeraerts
Zin gekregen in een abonnement? Klik hier en ontdek er alles over!